SPECIFIČNOSTI DOKAZIVANJA KRIVIČNOG DJELA SPOLNI ODNOS SA DJETETOM

Sažetak

Problematika spolnog zlostavljanja djeteta je uvijek aktuelan problem na koji je potrebno stalno i permanentno ukazivati kako iz ugla nauĉnog i struĉnog mišljenja tako i u odnosu na znaĉaj ovog problema u okviru društvene zajednice. Zemlje iz okruţenja su takoĊer suoĉene sa problemom zlostavljanja djeteta tako da su jedan dio legislative prilagodili kriminalno politiĉkom znaĉaju pojave te uskladili kaznenu politiku u odnosu na društvenu opasnost, karakter i prirodu kriviĉnih djela iz pomenute oblasti. U Bosni i Hercegovini je poslednjih godina tematika zlostavljanja djeteta dostigla veoma zapaţen znaĉaj što je rezultat odreĊenih istraţivanja u ovoj oblasti ali i aktivan angaţman nevladinih organizacija kao i institucije ombudsmena za djecu posebno u Republici Srpskoj. Spolni odnos sa djetetom nuţno je posmatrati u okviru pojma seksualnog zlostavljanja djeteta jer je njegov integrativni dio i realna posljedica, tako da je prosto nemoguće govoriti o paralelnom odnosu ova dva oblika, već o revitalizaciji jednog izdvojenog segmenta u formi konkretnog kriviĉnog djela. U suštini, radi se o tihom problemu koji zadire u najdublju sferu prava djeteta, odnosno njegov polni integritet koji se manifestuje u najperfidnijim oblicima.

Cilj ovog rada usmjeren je prije svega na sistematski pristup postupka dokazivanja kriviĉnog djela spolni odnos sa djetetom. Sam naziv kriviĉnog djela upućuje nas na uvijek prisutni aktualitet problematike spolnog zlostavljanja djeteta uopće, u okviru kojeg se kao najekstremniji dio pojavljuje direktni  spolni odnos sa djetetom kao jedan od naperfidnijih oblika. Potreba struktuiranja i nominiranja  pojedinih radnji  dokazivanja u predkriviĉnom postupku proizilazi iz ĉinjenice da su modaliteti izvršenja ovog kriviĉnog djela razliĉiti i da se permanentno pojavljuju modifikovani oblici. Osim navedenog uputno je pomenuti da je napredak informacione tehnologije i virtuelnih komunikacija dao mogućnost uĉiniteljima ovih kriviĉnih djela da kreiraju rafinirane obrasce izvršenja kriviĉnog djela, sa elementima perfidnih a u nekim prilikama i aberantnih ponašanja. Takvi modaliteti su osjetljivi i promjenjivi, podloţni vremenskim i prostornim dimenzijama, sa prisutnim traseološkim deficitom, i odsustvom materijalnih tragova. Dokazivanje kriviĉnog djela spolni odnos sa djetetom je specifiĉan postupak u kojem se ne pojavljuju konvencionalni dokazi, tako da je teţište dokazivanja usmjereno uglavnom prema personalnim izvorima dokazivanja, medicinskim vještaĉenjima, prepoznavanju itd. što u konaĉnici moţe dovesti do raznih poteškoća kod donošenja sudske odluke, bespotrebnog viktimiziranja djeteta (kao ţrtve) kroz ponavljanje iskaza i saslušanja, suoĉavanja sa osumnjiĉenim itd.